Sylabus przedmiotu

• objaśnienie lub wyjaśnienie
• wykład informacyjny
• wykład problemowy

1)     Filozofia a inne dziedziny kultury. Filozofia a nauki szczegółowe. Filozofia a religia i światopogląd. Problematyka filozoficzna na przestrzeni dziejów. Różne koncepcje filozofii: klasyczna, pozytywistyczna, neopozytywistyczna, irracjonalistyczna, lingwistyczna. Okresy w rozwoju filozofii.

2)     Działy filozofii i zarys ich zagadnień: ontologia, teoria poznania, etyka, estetyka, aksjologia, antropologia filozoficzna, filozofia kultury, historia filozofii, logika.

3)     Problemy i stanowiska ontologiczne. Pytanie o naturę bytu (monizm, dualizm i pluralizm ontologiczny, rodzaje idealizmu, materializmu i pluralizmu. Problem determinacyjnej struktury bytu. Determinizm i indeterminizm. Determinizm kauzalny i teleologiczny. Struktura ludzkiego działania celowego. Determinacje w świecie a problem ludzkiej wolności. Przykłady z historii filozofii: eleatyzm, idealizm platoński, realizm Arystotelesa, dualizm Kartezjusza, idealizm Berkeley`a, materializm Marksa, pluralizm ontologiczny Hartmanna, Demokrytejskie i Epikurejskie rozumienie wolności, problem wolności ludzkiej woli w filozofii chrześcijańskiej, Kantowskie ujęcie problemu wolności, koncepcja egzystencjalistyczna.

4)     Problemy i stanowiska epistemologiczne:  problem źródeł poznania (sensualizm, empiryzm, racjonalizm, irracjonalizm, aprioryzm i aposterioryzm); problem metody poznania (empiryzm metodologiczny, racjonalizm metodologiczny); problem przedmiotu poznania (idealizm teoriopoznawczy i realizm teoriopoznawczy oraz ich odmiany); klasyczna i nieklasyczne koncepcje prawdy (zgody powszechnej, zgodności z autorytetem, ewidencyjna, koherencyjna, pragmatyczna); problem możliwości poznawczych: agnostycyzm, sceptycyzm, dogmatyzm, krytycyzm. Przykłady z historii filozofii: Platoński aprioryzm, umiarkowany racjonalizm Arystotelesa, Augustyńska teoria iluminacji, wiara i rozum według św. Tomasza z Akwinu, dowody na istnienie Boga, racjonalizm Kartezjusza, empiryzm brytyjski, empiryzm pozytywistyczny, intuicjonizm Bergsona, fenomenologiczne ujęcie poznania

5)     Zasadnicze problemy i stanowiska etyki i estetyki. Wartości moralne a inne rodzaje wartości. Obiektywizm, subiektywizm i relacjonizm etyczny. Absolutyzm i relatywizm etyczny. Problem poznania wartości moralnych. Etyka opisowa i etyka normatywna. Etyka ogólna a etyki szczegółowe. Przykłady etyki normatywnej: etyka złotego środka, stoicyzm, hedonizm, etyka chrześcijańska, immoralizm F. Nietzschego, materialna etyka wartości. Współczesne stanowiska metaetyczne.  Wartości estetyczne a inne rodzaje wartości. Rodzaje wartości estetycznych. Obiektywizm i subiektywizm estetyczny. Teorie przeżycia estetycznego. Budowa dzieła sztuki. Estetyka R. Ingardena.

6)     Człowiek jako przedmiot antropologii filozoficznej. Różne koncepcje człowieka: koncepcja religijna, koncepcja racjonalistyczna (Platon, Arystoteles, Kartezjusz, Hegel), koncepcja naturalistyczna (Hobbes, Marks, Nietzsche, Spengler, Freud). Człowiek jako istota kulturowa i historyczna. Problem sensu ludzkich dziejów (św. Augustyn, Hegel, katastrofizm Spenglera i Witkacego; teoria postępu według F. Fukuyamy; teoria zderzeń cywilizacyjnych S. Huntingtona).

• egzamin pisemny

1)     K. Ajdukiewcz,Kierunki i zagadnienia filozofii

2)A.Stepień,Wstęp do filozofii.

3)A. Anzenbacher,Wprowadzenie do filozofii.

4)Wł. Tatarkiewcz,Historia filozofiit. I-III.

5)O. Höffe,Mała historia filozofii.