Zapomniałeś hasła? |

Sylabus przedmiotu

Drukuj
Przedmiot: Wiedza o współczesnym języku polskim
Kierunek: Filologia polska, I stopień [6 sem], stacjonarny, ogólnoakademicki, rozpoczęty w: 2013
Rok/Semestr: I/2
Liczba godzin: 15,0
Nauczyciel: Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława, dr hab.
Forma zajęć: wykład
Rodzaj zaliczenia: egzamin
Punkty ECTS: 5,0
Godzinowe ekwiwalenty punktów ECTS (łączna liczba godzin w semestrze):
15,0 Godziny kontaktowe z prowadzącym zajęcia realizowane w formie konsultacji
15,0 Godziny kontaktowe z prowadzącym zajęcia realizowane w formie zajęć dydaktycznych
40,0 Przygotowanie się studenta do zajęć dydaktycznych
40,0 Przygotowanie się studenta do zaliczeń i/lub egzaminów
40,0 Studiowanie przez studenta literatury przedmiotu
Wstępne wymagania:

obecność na wykładach
Metody dydaktyczne:
  • wykład problemowy
  • z użyciem komputera
Zakres tematów:
  1. Głowne szkoły w badaniach składniowych.
  2. Główne modele (typy) zdań pojedynczych. Człony zdania pojedynczego a typy zdań podrzędnych.
  3. Zdanie a grupa składniowa. Grupy współrzędne (szeregi) i podrzędne (związki). Frazeologizacja grup składniowych.
  4. Działania na tekście i zdaniu: dekompozycja złożonego tekstu, parafrazowanie, rozszerzanie i rozwijanie zdania elementarnego (tj. tworzenie szeregów i związków składniowych).
  5. Transformacje: m.in. zerujące (równoważniki zdań); transformacje imiesłowowe; nominalizacja; mowa wprost (oratio recta) i jej przekształcanie na mowę zależną i mowę pozornie zależną.
  6. Cechy języka polskiego jako fleksyjnego. Temat i końcówka. Synkretyzm i supletywizm w polskiej fleksji. Elementy pozycyjności w języku polskim.
  7. Kategorie językowe.
  8. Wyraz pochodny (motywowany) i jego struktura: pień i format. Znaczenie słowotwórcze (i etymologiczne) a znaczenie leksykalne.
  9. Sposoby tworzenia słów; derywacja i jej typy; wyrazy złożone; skróty i skrótowce.
  10. Podział słowotwórczy a morfologiczny wyrazu. Rodzina wyrazów.
  11. Wymiany morfonologiczne.
  12. Podstawy opisu fonologicznego języka polskiego. Inwentarz fonemów języka polskiego. Warianty fonemu. Cechy dystynktywne w języku polskim.
  13. Fonetyka wyrazu: Samogłoska a spółgłoska. Struktura sylaby.
  14. Główne zjawiska koartykulacji (upodobnienia, wymowa samogłosek nosowych, uproszczenia).
  15. Prozodia (fonetyka zdania i tekstu): Tempo i barwa. Rytm mowy i frazowanie. Rola pauzy. Intonacja zdań. Akcent zdaniowy i jego funkcja rematyzująca; akcent wyrazowy i wyrazy bezakcentowe (enklityki, proklityki - stałe i okazjonalne).
Forma oceniania:
  • egzamin ustny
  • końcowe zaliczenie pisemne
  • obecność na zajęciach
Warunki zaliczenia:

obecność na wykładach, sprawdzian końcowy z treści wykładanych
Literatura:
  1. Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin 2001.
  2. Współczesna polszczyzna. Wybór opracowań, cz. 1. Programy dydaktyczne. Bibliografia. Etykieta językowa, red. J. Bartmiński, Lublin 2004, cz. 7. Fonetyka, fonologia, prozodia, red. J. Bartmiński, M.Nowosad-Bakalarczyk, Lublin 2010.
  3. Gramatyka współczesnego języka polskiego. Red. naukowy Stanisław Urbańczyk: Składnia, pod red. Z. Topolińskiej, Warszawa 1984, Morfologia, pod red. R. Grzegorczykowej, R. Laskowskiego, H. Wróbla, Warszawa 1984, wyd. 2 zmienione Warszawa 1998.
  4. Encyklopedia języka polskiego, red. S. Urbańczyk, M. Kucała, wyd. 3 poprawione, Wrocław 1999.
  5. Wierzbicka A., O języku dla wszystkich, wyd. 2 rozszerz., Warszawa 1967.
  6. Klemensiewicz Z., Zarys składni polskiej, Warszawa 1953, wyd. 2 rozszerz.: 1957.
  7. Nagórko A., Zarys gramatyki polskiej (ze słowotwórstwem), Warszawa 1998.
  8. Grzegorczykowa R., Wykłady z polskiej składni, Warszawa 1996.
  9. Grzegorczykowa R., Zarys słowotwórstwa polskiego. Słowotwórstwo opisowe. Skrypt dla studentów filologii polskiej, wyd. 3 poprawione, Warszawa 1979.
  10. Wierzchowska B., Wymowa polska, wyd. 2 zmien. I rozszerz., Warszawa 1971.
  11. Wiśniewski M., Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, (Skrypt dla studentów filologii polskiej), wyd. 4, Toruń 2001.
Dodatkowe informacje:

[** Szczegółowy spis zalecanych lektur jest podany w tomiku 1. serii Współczesna polszczyzna. Wybór opracowań, cz. 1 Programy dydaktyczne. Bibliografia. Etykieta językowa, red. J. Bartmiński, Lublin 2004, s. 27-66].

e-mail" stanislawa.niebrzegowska-bartminska@poczta.umcs.lublin.pl
Modułowe efekty kształcenia:
K_W01 Student ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu literaturoznawstwa i językoznawstwa w obrębie nauk humanistycznych i o ich powiązaniu z innymi dziedzinami nauki i dyscyplinami naukowymi z tego obszaru wiedzy
K_W12 ma wiedzę w zakresie gramatyki opisowej języka polskiego oraz wybranych zagadnień z zakresu leksykografii, leksykologii i frazeologii, semantyki i pragmatyki językowej; ma także podstawową wiedzę z zakresu tekstologii, genologii językoznawczej oraz teorii komunikacji językowej
K_W14 ma wiedzę na temat roli języka jako narzędzia poznania i interpretacji świata, zna podstawowe zagadnienia z zakresu teorii językowego obrazu świata; rozpoznaje, nazywa, opisuje i tłumaczy fakty językowe związane z wyrażaniem w polszczyźnie zjawisk językowo-kulturowych i aksjologicznych
K_W15 ma świadomość złożoności języka; terytorialnego, stylowego, środowiskowego, gatunkowego, zróżnicowania współczesnego języka polskiego
K_W16 zna najnowsze tendencje i procesy zachodzące w polszczyźnie i jest w stanie je opisać; zna podstawowe pojęcia z zakresu kultury języka oraz typologię błędów językowych