Sylabus przedmiotu

Znajomość geografii fizycznej i historycznej Europy, Bliskiego Wschodu i Afryki Płn.

• ćwiczenia przedmiotowe
• konsultacje
• pokaz
• wykład konwersatoryjny

1. Tematyka zajęć:

1. Geneza i powstanie pierwszych cywilizacji (początki sztuki prehistorycznej, powstanie i rozwj pierwotnych religii, najstarsze kultury epoki neolitu i miedzi na Bliskim Wschodzie)
2. Najstarsze cywilizacje Bliskiego Wschodu i ich wpływ na rozwj kultury antycznej(Egipt, Mezopotamia, Azja Mniejsza, Fenicja i Izrael, Iran).
3. Świat egejski (odkrycia archeologiczne na M. Egejskim, cywilizacja kreteńska (minojska), wybuch wulkanu na Santorinie, kultura cykladzka, cywilizacja Achajw (kultura mykeńska), Troja, wojna trojańska).
4. Kultura i sztuka grecka epoki archaicznej jej wpływ na rozwj kultury miast basenu Morza Egejskiego i Morza Czarnego.
5. Kultura epoki klasycznej i jej znaczenie dla rozwoju cywilizacji (Złoty wiek Aten, architektura V-IV wieku p.n.e. (Ateny, Delfy, Olimpia), rzeźba grecka (kanony rzeźby greckiej, głwni przedstawiciele i ich dzieła), malarstwo greckie (malarstwo wazowe i ścienne), literatura, filozofia i nauka, historiografia, teatr i jego rola,kultura i sztuka grecka miast Sycylii i tzw. Wielkiej Grecji (płd. Italia).
6. Kultura hellenistyczna (Hellenizmpojęcie kultury hellenistycznej. Głwne ośrodki kultury hellenistycznej: Aleksandria (biblioteka aleksandryjska i jej znaczenie, Museion, Serapeion), Pergamon (ołtarz pergamoński), Antiochia, Rodos, przemiany religii greckiej; literatura epoki hellenistycznej, filozofia epoki hellenizmu, nauka i technika, architektura (siedem cudw świata), rzeźba, malarstwo).
7. Początki kultury rzymskiej (pierwotna religia i kultura Rzymian, Etruskowie i ich wpływ na kulturę Rzymu, początki wpływw greckich).
8. Kultura i sztuka Rzymu w okresie republiki: (przemiany kulturowe w V-III wieku p.n.e.; wpływ kultury greckiej na rozwj kultury rzymskiej; kultura Rzymu w III-II wieku p.n.e. (religia rzymska i jej znaczenie kulturowe, literatura rzymska, początki historiografii, prawo rzymskie, filozofia, nauka i technika, architektura i sztuka). Kryzys i przemiany kulturowe w I połowie I wieku p.n.e. (przemiany religijne, początki kultw orientalnych, Cyceron, Cezar).
9. Złoty wiek kultury rzymskiej (polityka kulturalna Augusta (ideologia pryncypatu, pax Augusta, powrt do tradycji i starej religii, Mecenas i jego rola kulturalna); literatura epoki Augusta (Wergiliusz, Horacy, Owidiusz); historiografia (Liwiusz); budownictwo i sztuka epoki Augusta (fora Cezara i Augusta, Ara Pacis, mauzoleum Augusta, budowle Palatynu)
10. Kultura rzymska epoki wczesnego cesarstwa (polityka kulturalna cesarzy; przemiany religijne; literatura, prawo, filozofia i nauka; budownictwo okresu cesarstwa: zabytki Rzymu (fora cesarskie, Złoty Dom Nerona, Kolosseum, termy, akwedukty); miasta rzymskie: Ostia, Pompeje i Herkulanum). Romanizacja prowincji i jej znaczenie. Kultura hellenistyczna w imperium rzymskim).
11. Kultura wczesnego chrześcijaństwa(Początki kultury chrześcijańskiej: Nowy Testament, apokryfy, przeciwnicy chrześcijaństwa; apologeci chrześcijaństwa (Origenes, Tertullian). Kultura wczesnego chrześcijaństwa: gminy chrześcijańskie. Ojcowie Kościoła i ich znaczenie dla kultury wczesnego chrześcijaństwa. Archeologia chrześcijaństwa. Architektura i sztuka wczesnego chrześcijaństwa (katakumby, bazyliki i świątynie). Kultura antyczna a wczesne chrześcijaństwo.
12. Kultura pźnego cesarstwa (Kultura rzymska pźnego cesarstwa: upadek religii pogańskich i kultury antycznej; literatura pźnego antyku, historiografia; nauka; architektura i sztuka)
13. Antyczne i chrześcijańskie podstawy cywilizacji europejskiej (Kultura antyczna a kształtowanie się kultury średniowiecznej, kultury ludwbarbaricum. Recepcja kultury antycznej).

• egzamin ustny
• esej
• obecność na zajęciach
• referat

1. Literatura przedmiotu:

Literatura oglna:

1. Beard M., Henderson J.,Kultura antyczna, Warszawa 1997.
2. Cywilizacje starożytne, pod red. A. Cotterella, Łdź 1990.
3. Durando F.,Grecja. Ludzie, myśl, sztuka, Warszawa 1997.
4. Grant M.,Krtka historia cywilizacji klasycznej, Poznań 1998.
5. Kumaniecki K.,Historia kultury starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 1972.
6. Modzelewski K.,Barbarzyńska Europa, Warszawa 2004.
7. Rogerson J.,Świat Biblii, Warszawa 1996.
8. Stabryła S.,Zarys kultury starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 2007.
9. Starożytność. Historia, kultura, literatura, red. T. Skoczek, Bochnia-Krakw- Warszawa 2006

Sztuka:

1. Abramowiczwna Z.,O sztuce starożytnej, Toruń 2002.
2. Beard M.,Pompeje. Życie rzymskiego miasta, Poznań 2010.
3. Boardman J.,Sztuka grecka, Warszawa 1999.
4. Galicka I.,Historia sztuki, T. I:Od Paleolitu do Rzymu, Warszawa 2003 (Europejska Akademia Sztuk).
5. Historia sztuki świata, t. I, Warszawa 1999 (wyd. Muza).
6. Hlscher T.,Sztuka rzymska: język obrazowy jako system semantyczny, Poznań 2011.
7. Jastrzębowska E.,Sztuka wczesnochrześcijańska, Krakw 2008.
8. Lipińska J.,Sztuka starożytnego Egiptu, Warszawa 2008.
9. Makowiecka E.,Sztuka Rzymu. Od Augusta do Konstantyna, Warszawa 2010.
10. Michałowski K.,Jak Grecy tworzyli sztukę, Warszawa 1986.
11. Michałowski K.,Nie tylko piramidy.Sztuka dawnego Egiptu, Warszawa 1966.
12. Nowicka M.,Malarstwo antyczne, WrocławWarszawaKrakw 1985.
13. Nowicka M.,Twarze antyku. Z dziejow portretu w Grecji i w Rzymie,Warszawa 2000.
14. Ostrowski J. A.,Starożytny Rzym. Polityka i sztuka, Warszawa - Krakw 1999.
15. Papuci-Władyka E.,Sztuka starożytnej Grecji, WarszawaKrakw 2001.
16. Sadurska A.,Archeologia starożytnego Rzymu, t. I-II, Warszawa 1975-1978.
17. Śliwa J.,Sztuka i archeologia starożytnego Wschodu, Warszawa -Krakw 1997.
18. Sztuka świata, t.1, praca zbiorowa, Wydawnictwo Arkady, 1989.
19. Twardecki A.,Mały słownik sztuki starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 1998.

Wczesne chrześcijaństwo

1. Musiał D.,Antyczne korzenie chrześcijaństwa, Warszawa 2001.
2. Simon M.,Cywilizacja wczesnego chrześcijaństwa,Warszawa 1992.
3. Wipszycka E.,Kościł w świecie pźnego antyku, Warszawa 1994.

Encyklopedie i leksykony

1. Ascalone E.,Mezopotamia, Warszawa 2008 (seria: Leksykon cywilizacje).
2. Gabucci A.,Rzym, Warszawa 2010 (seria: Leksykon cywilizacje).
3. Ratto, S.,Grecja, Warszawa 2011 (seria: Leksykon cywilizacje).
4. Słownik kultury antycznej, pod red. L.Winniczuk, Warszawa 1986.

Przewodniki

1. Durando F.,Grecja. Przewodnik po zabytkach starożytności, Warszawa 2006.
2. Nappo S.,Pompeje. Przewodnik po starożytnym mieście, Warszawa 2000.
3. Pescarin S.,Rzym. Przewodnik archeologiczny po wiecznym mieście, Warszawa 2000.

Serie Wydawnicze

1. Historia sztuki, t. 1-3, Krakw 2010 (wydawnictwo Marketing Room Poland Sp. z o.o.,Biblioteka Gazety Wyborczej).
2. Tajemnice starożytnych cywilizacji(wydawnictwo Polskie Media Amer.Com SA.)
3. Wielkie cywilizacje, wydawnictwo: Folio.
4. Wielkie Muzea(wydawnictwo: HPS dlaRzeczpospolitej).

Filmy:

1. Seria:Historia starożytnych cywilizacji(wydawnictwo Polskie Media Amer.Com SA.)
2. Seria:Tajemnice starożytnych cywilizacji(wydawnictwo Polskie Media Amer.Com SA.)
3. Seria: Starożytne cywilizacje (The History Channel)