Zapomniałeś hasła? |

Sylabus przedmiotu

Drukuj
Przedmiot: Dialektologia
Kierunek: Filologia polska, II stopień [4 sem], stacjonarny, ogólnoakademicki, rozpoczęty w: 2013
Rok/Semestr: I/2
Liczba godzin: 15,0
Nauczyciel: Gumowska Ilona, mgr
Forma zajęć: konwersatorium
Rodzaj zaliczenia: zaliczenie na ocenę
Punkty ECTS: 2,0
Godzinowe ekwiwalenty punktów ECTS (łączna liczba godzin w semestrze):
10,0 Godziny kontaktowe z prowadzącym zajęcia realizowane w formie konsultacji
15,0 Godziny kontaktowe z prowadzącym zajęcia realizowane w formie zajęć dydaktycznych
10,0 Przygotowanie się studenta do zajęć dydaktycznych
10,0 Przygotowanie się studenta do zaliczeń i/lub egzaminów
15,0 Studiowanie przez studenta literatury przedmiotu
Poziom trudności: nie dotyczy
Wstępne wymagania:

obecność na zajęciach połączona z aktywnym w nich udziałem; znajomość zalecanej literatury
Metody dydaktyczne:
  • ćwiczenia przedmiotowe
  • dyskusja dydaktyczna
  • ekspozycja
  • klasyczna metoda problemowa
  • konsultacje
  • metoda przewodniego tekstu
  • objaśnienie lub wyjaśnienie
  • warsztaty grupowe
Zakres tematów:
  1. Prasłowiańskie podziały językowe a polskie ugrupowania plemienne, centra zjawisk kulturowych i centra dialektalne.
  2. Gwary a język ogólnopolski – wzajemne relacje doby staropolskiej i średniopolskiej, zależności i różnice historyczne i współczesne.
  3. Przegląd szkół dialektologicznych i metod badawczych.
  4. Podstawowe pojęcia i terminy dialektologiczne: a) gwara a dialekt – cechy gwarowe a fale innowacji; b) centrum i peryferie, archaizmy i innowacje; c) gwary mieszane i przejściowe; d) integracja językowa i interferencja językowa.
  5. Kryteria ugrupowania gwar polskich, właściwości gwarowe poszczególnych dialektów.
  6. Gwary Lubelszczyzny: a) podziały dialektalne a historyczne; b) małopolsko-mazowiecko-kresowy charakter gwar Lubelszczyzny; c) opracowania gwarowe z Lubelszczyzny.
  7. Metody zbierania materiału gwarowego, formy zapisu i opracowania tekstu gwarowego.
  8. Atlasy, słowniki i monografie jako sposób prezentacji i interpretacji materiału gwarowego.
  9. Przeszłość i współczesność w językowym obrazie świata mieszkańców wsi: a) integracja gwar i języka ogólnopolskiego; b) interferencja językowa wewnątrzgwarowa i międzygwarowa (filtry uwarunkowań społecznych, kulturowych, obyczajowych); c) gwary w kontakcie i w konflikcie; d) świadomość językowa i wartościowanie; d) sprawność językowa, kompetencja językowa i kompetencja komunikacyjna mieszkańców wsi.
  10. Wariantywność i interdialektalność zjawisk gwarowych.
  11. Najnowsze tendencje zachodzące w gwarach w wyniku przemian społecznych ze zwróceniem szczególnej uwagi na świadomość językową mieszkańców wsi, różnice w mowie pokoleń oraz wartościowanie gwary i rzeczywistości wiejskiej.
  12. Związek dialektologii z gramatyką historyczną, etnografią, etnologią, folklorystyką, etnolingwistyką, socjologią.
Forma oceniania:
  • ćwiczenia praktyczne/laboratoryjne
  • końcowe zaliczenie pisemne
  • obecność na zajęciach
  • ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność)
Warunki zaliczenia:

praca pisemna
Literatura:
  1. Mały atlas gwar polskich, opr. przez zespół Pracowni Atlasu i Słownika gwar polskich, red. K. Nitsch (t. I-II) i M. Karaś (t. III-XIII), Wrocław 1957-1970.
  2. K. Dejna,Atlas polskich innowacji dialektalnych, Warszawa-Łódź 1981 i wyd. późn.
  3. Z. Sobierajski,Dialekty polskie i folklor z różnych regionów, Poznań 1991.
  4. S. Urbańczyk,Zarys dialektologii polskiej, Warszawa 1972 i wyd. późn.
  5. H. Pelcowa,Interferencje leksykalne w gwarach Lubelszczyzny, Lublin 2001.
  6. H. Pelcowa,Słownik gwar Lubelszczyzny, t. I. Rolnictwo – Narzędzia rolnicze. Prace polowe. Zbiór i obróbka zbóż, Lublin 2012.

oraz wybory tekstów gwarowych i literatura dodatkowa
Dodatkowe informacje:

ilona.gumowska@poczta.umcs.lublin.pl
Modułowe efekty kształcenia:
K_W01 Student ma pogłębioną wiedzę o specyfice przedmiotowej i metodologicznej literaturoznawstwa i językoznawstwa w obrębie nauk humanistycznych, którą jest w stanie rozwijać i twórczo stosować w działalności profesjonalnej oraz pogłębioną znajomość powiązań studiowanych dyscyplin z innymi dziedzinami dyscyplinami nauk humanistycznych umożliwiającą integrowanie perspektyw właściwych dla kilku dyscyplin
K_W07 ma ugruntowaną i poszerzoną wiedzę o dziedzictwie kulturowym, instytucjach kultury w regionie i kraju i orientację we współczesnym życiu kulturalnym
K_W08 ma uporządkowaną, pogłębioną i poszerzoną, prowadzącą do specjalizacji wiedzę szczegółową, obejmującą terminologię literaturoznawczą i językoznawczą, poetyki historyczne oraz teorie i metodologie literaturoznawcze, a także dzieje badań nad językiem i metodologie językoznawstwa (w ujęciu synchronicznym i diachronicznym)
K_W09 ma szczegółową i pogłębioną wiedzę o współczesnych dokonaniach w zakresie literaturoznawstwa i językoznawstwa, ważnych ośrodkach i szkołach badawczych z zakresu studiowanych dyscyplin
K_W13 ma uporządkowaną i pogłębioną wiedzę o historycznej zmienności języka polskiego w sytuacji komunikacyjnej różnych epok w powiązaniu z sytuacją społeczno-polityczną;
K_W17 ma uporządkowaną i pogłębioną wiedzę z zakresu terminologii i metodologii dialektologicznej; zna regionalne i terytorialne odmiany polszczyzny (w tym specyfikę gwarową Lubelszczyzny)