Sylabus przedmiotu

„Tekstologia edytorska” to przedmiot obligatoryjny realizowany w ramach specjalności „e-edytorstwo”, realizowany w formie wykładów i konwersatorium (w 2. semestrze specjalizacji), zakończony egzaminem. Jego celem jest zapoznanie studentów z problemami edytorstwa tradycyjnego i współczesnego, wielokodowego. Przedmiot pomaga studentowi zintegrować wiedzę językoznawczą i literaturoznawczą w zakresie tekstologii edytorskiej, z wykorzystaniem pojęć tekstologii integralnej, teorii języka, teorii literatury i wiedzy o komunikacji. Zakres tematyczny przedmiotu obejmie kwestie teoretyczne dotyczące pojęcia tekstu, działów tekstologii i edytorstwa oraz praktyczne, związane z problemami integralnego opracowania tekstu do wydania i upowszechnienia, działaniami na tradycyjnych tekstach werbalnych i multimedialnych. W centrum znajdą się etapy pracy redakcyjnej.

• wykład informacyjny
• wykład problemowy

1. Nauka transkrybownia tekstu potocznego: pojęcie transkrypcji; akcent, pauza, iloczas, intonacja, rytm i tempo wypowiedzi; podstawowe znaki transkrypcji fonetycznej

2. Korekta i adiustacja tekstu. Podstawowe znaki korektorskie

3. Redagowanie nagłówków. Nagłówki mianownikowe, nagłówki określnikowe. Interpunkcja w nagłówkach

4. Akapit. Struktura akapitów i ich typy. Składnia akapitu.

5. Streszczanie i hasła problemowe – hasła problemowe (Key words). Przekształcenie tekstu źródłowego – zmniejszanie jego długości. Zasadnicze elementy treści i najważniejsze problemy. Metody streszczania i funkcja streszczeń. Typy streszczeń: streszczenia logiczne (tezy, argumenty, przykłady).

6. Formułowanie przypisów, cytatów, wykazów bibliograficznych. Przypisy harwardzkie.

7. Estetyka tekstu. Typografia tekstu.

1. Tekstologia i jej działy.

2. Odmiany edytorstwa – w zależności od dziedziny (edytorstwo dzieł literackich, naukowe, publicystyczne itp.) i kodu (werbalne, multimedialne: internetowe, audiobookowe i inne).

3. Definicje tekstu. Rodzaje i typy tekstów: tekst mówiony, pisany, elektroniczny; tekst linearny i hipertekst; tekst multimedialny.

4. Tekst główny i paratekst.

5. Sposoby integrowania tekstu za pomocą środków metatekstowych: tekstowych (tytuł, rama, segmentacja wewnętrzna) i pozatekstowych (układ graficzny, projektowanie okładki i formatu, wielkość liter, kolorystyka itp.).

6. Uspójnianie semantycznej strony tekstu (utrzymanie linii tematycznej).

7. Problem tekstu kanonicznego i wariantów. Techniki kolacjonowania.

8. Działania na tekście werbalnym: konspektowanie, streszczenie, abstrakty; wyciąg selektywny; indeks; plan tekstu (spis treści); rozwijanie i rozszerzanie tekstu; przekształcanie tekstu: parafraza, przekład, adiustacja i korekta, transformacja; interpretacja i komentarz (językowy i rzeczowy), recenzja.

9. Operacje na tekstach multimedialnych.

10. Gatunki tekstów internetowych: blog, czat, komentarze, facebook.

11. Korzystanie z zasobów internetowych w pracy edytora. Typy ścieżek wyszukiwawczych i sposoby nawigacji internetowej. Krytyczna weryfikacja informacji internetowych. Kontrola metryk, robienie przypisów, datowanie pobrania.

12. Etapy pracy redakcyjnej i edytorskiej. Rola recenzenta i redaktora w opracowaniu tekstu autorskiego.

13. Specyfika postępowania z obiegowym tekstem anonimowym, typu: bajki, pieśni, anegdoty, itp.

14. Zapis i transkrypcja tekstów ustnych. Opracowanie tekstów ustnych do druku, emisji radiowej lub edycji internetowej.

15. Komponowanie monotematycznych antologii i wyborów, itp. (zakres ingerencji, skróty, tytuły dodatkowe, metryki, komentarze).

• egzamin ustny
• obecność na zajęciach

Obecność na zajęciach.

1. Bartmiński J., Niebrzegowska-Bartmińska S., Tekstologia, Warszawa 2009.
2. Bartmiński J., Niebrzegowska-Bartmińska S. (red.), 2004, Współczesna polszczyzna. Wybór opracowań, t. 4-5 Tekstologia cz. 1-2, Lublin.
3. Boniecka B., 1999, Lingwistyka tekstu. Teoria i praktyka, Lublin.
4. Goliński Zbigniew, 1969, Edytorstwo. Tekstologia. Przekroje, Wrocław.
5. Górski Konrad, 1975, Tekstologia i edytorstwo dzieł literackich, Warszawa.
6. Grzenia Jan, 2006, Komunikacja językowa w Internecie, Warszawa.
7. Loth Roman, 2008, Podstawowe pojęcia i problemy tekstologii i edytorstwa naukowego, Warszawa.
8. Marszałek Leon, 1986, Edytorstwo publikacji naukowych, Warszawa.
9. Mayenowa M. R. (red.), O spójności tekstu, Wrocław 1971.
10. Mayenowa M. R., 1974, Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk [rozdz. V. Struktura tekstu];
11. Trzynadlowski Jan, 1976, Edytorstwo. Tekst, język, opracowanie, Warszawa.
12. Słowniki języka polskiego (dawne i współczesne), słowniki ortograficzne i poprawnościowe, współczesne wydawnictwa z zakresu poprawności językowej.
13. Boniecka, Kształt dziecięcego słowa, Lublin 1997.
14. Nowy słownik ortograficzny PWN, Warszawa 1999
15. Der Grosse Duden, Leipzig 1980, s. 733-739
16. Najczęściej używane znaki korektorskie – dyspozycja Wydawnictwa UMCS
17. A. Wolański, Edycja tekstów. Praktyczny poradnik
18. W. Pisarek, Tajemnice nagłówków prasowych, [w:] Język polski. Poprawność – piękno – ochrona, Bydgoszcz 1969, s. 59-69
19. B. Boniecka, Składnia współczesnego języka polskiego, Lublin 1998, s. 52-53
20. W. Pisarek, Nowa retoryka dziennikarska. Rozdz. Żeby nas czytano, Kraków 2002
21. W. Marciszewski, Sposoby streszczania i odmiany streszczeń, „Studia Semiotyczne”, 1970

Wiedza: Student zna podstawowe pojęcia z zakresu tekstologii edytorskiej i ich specyfikę (pojęcie tekstu i gatunku, ich rodzajów, sposoby integrowania i uspójniania, działania na tekście werbalnym i multimedialnym, specyfikę pracy redaktorskiej i edytorskiej). Zna tendencje rozwojowe współczesnych zasad i norm edytorskich, rozumie rolę nowych technologii (w tym Internetu) w różnych aspektach funkcjonowania społeczeństwa informacyjnego.

Umiejętności: Umie odróżniać i charakteryzować gatunki tekstów tradycyjnych i internetowych. Potrafi opracowywać teksty historyczne i współczesne, zróżnicowane gatunkowo, przygotowywać rękopisy (maszynopisy, nagrania) do druku lub innej formy upowszechniania, dokonywać adiustacji, dołączać konieczne komentarze rzeczowe i językowe, tworzyć indeksy, wstępy, posłowia, aneksy). Potrafi działać praktycznie na tekstach werbalnych i multimedialnych, korzystać z zasobów internetowych. Przedstawia wyniki swej pracy w formie ustnej, pisemnej i elektronicznej, nadającej się do rozpowszechnienia.

Postawy: Student ma szacunek dla autora i respektuje jego intencję, ma stosunek krytyczny, ale uczciwy do dostępnych i możliwych do wykorzystania w pracy edytorskiej materiałów. Jest wrażliwy na walory poznawcze, estetyczne i aksjologiczne tworzonych przez siebie, redagowanych i przygotowywanych do edycji tekstów. Ceni zarówno pracę własną, jak i innego twórcy (autora).