| Przedmiot: |
Sarmatyzm: literatura, kultura, ideologia |
| Kierunek: |
Filologia polska, II stopień [4 sem], stacjonarny, ogólnoakademicki, rozpoczęty w: 2012 |
| Tytuł lub szczegółowa nazwa przedmiotu: |
Sarmatyzm: literatura, kultura, ideologia |
| Rok/Semestr: |
I/1
|
| Liczba godzin: |
15,0 |
| Nauczyciel: |
Baczewski Sławomir, dr hab. |
| Forma zajęć: |
konwersatorium |
| Rodzaj zaliczenia: |
zaliczenie na ocenę |
| Punkty ECTS: |
2,0 |
| Godzinowe ekwiwalenty punktów ECTS (łączna liczba godzin w semestrze): |
| 5,0 |
Godziny kontaktowe z prowadzącym zajęcia realizowane w formie konsultacji |
| 15,0 |
Godziny kontaktowe z prowadzącym zajęcia realizowane w formie zajęć dydaktycznych |
| 15,0 |
Przygotowanie się studenta do zajęć dydaktycznych |
| 10,0 |
Przygotowanie się studenta do zaliczeń i/lub egzaminów |
| 15,0 |
Studiowanie przez studenta literatury przedmiotu |
|
| Poziom trudności: |
zaawansowany
|
| Wstępne wymagania: |
warunkiem wstępnym zapisu jest przyjęcie na I rok I semestru studiów II stopnia na kierunku filologia polska. |
| Metody dydaktyczne: |
- ćwiczenia przedmiotowe
- klasyczna metoda problemowa
- objaśnienie lub wyjaśnienie
|
| Zakres tematów: |
1. Organizacyjne. Sarmatyzm jako pojęcie
2. Szlachecki ideał wychowawczy i z nim dyskusja: wokół pojęcia cnoty: Żywot człowieka poczciwego M. Reja oraz Pieśń o cnocie szlacheckiej M. Sępa. monolog Chirona w Satyrze Jana Kochanowskiego; K. Opaliński, Na wyrodków familii swoich; Kto jest prawdziwie wolnym szlachcicem.
3. Etos rycerski i jego przemiany Etos rycerski w ideale wychowawczym Mikołaja Reja: fragmenty w I-II księdze Żywota człowieka poczciwego; Jan Kochanowski: Pieśń o spustoszeniu Podola, Pieśń I z ksiąg I;; Mikołaj Sęp Szarzyński: O Strusie, Na herb Półkozic alias Ośla głowa, inne stemmata oraz epitafia rycerskie.(rycerz – obrońca ojczyzny). Barok – konstrukcja wzorca: rycerz chrześcijański (katolicki). Wyszydzenie etosu rycerskiego: P. Kochanowski (Torquato Tasso), Gofred (fragmenty) iWacław Potocki: Transakcja wojny chocimskiej (fragmenty); Sz. Starowolski:, Prawy rycerz (fragmenty) . W świetle Cervantesa. Można dołączyć poszczególne wiersze Kochowskiego (np. Dawna kanneńska, fragmenty z Psalmodii)
4. Kultura dnia codziennego i mentalność. Ziemianin (idealizacja): Pieśń świętojańska o Sobótce, Andrzej Zbylitowski: Wieśniak , Anonim: Spokojny kąt komu Bóg dał .
5. Życie codzienne szlachty: Opis obyczajów Jędrzeja Kitowicza; studia z historii kultury staropolskiej.
6. Kultura dnia codziennego i mentalność. Sposób myślenia 1. : J.Ch. Pasek, Pamiętniki (życie ziemiańskie Paska); J. P. Odlanicki, Pamiętniki, M. Matuszewicz, Diariusz, K. Opaliński, Na pijaństwo nieposkromione i pijaniców i inne satyry.
7. Kultura dnia codziennego i mentalność. Sposób myślenia 2: Wybrane teksty W. Kochowskiego (np. Bando na aryjany, psalm o kołtunie) ; wybrane fraszki z Ogródu fraszek Potockiego i Moraliów tegoż autora (np. Szlachectwo od ptaków).
8. Szlachta i Rzeczpospolita: Krótka rozprawa Mikołaja Reja – Żywot człowieka poczciwego (t. II); J. Kochanowski, Pieśń I z ks. I; W. Goślicki: O doskonałym senatorze (fragmenty): J. Kochanowski, Wróżki; Ł. Opaliński, Rozmowa plebana z ziemianinem.
9. Narodziny( i ewentualnie rewaloryzacja) sarmatyzmu: kultura szlachecka w osądzie I fazy oświecenia F. Zabłocki, Sarmatyzm, J. U. Niemcewicz, Powrót posła, H. Rzewuski, Pamiątki Soplicy. Ps. Chodzi o konstrukt oświeceniowy. |
| Forma oceniania: |
- końcowe zaliczenie ustne
- obecność na zajęciach
- ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność)
|
| Literatura: |
A. Zajączkowski, Szlachta polska. Kultura i struktura, Warszawa 1993.
S. Baczewski, Szlachectwo. studium z dziejów idei w piśmiennictwie polskim. II połowa XVI-XVII wiek, Lublin 2009.
J. Maciszewski, Szlachta polska i jej państwo, Warszawa 1986.
J. Tazbir, Kultura szlachecka w Polsce. Rozkwit – upadek – relikty, Poznań 1998; Polska XVII wieku. Państwo – społeczeństwo – kultura, Warszawa 1974.
S. Cynarski, Sarmatyzm jako ideologia i styl życia [w:] Polska XVII wieku: państwo – społeczeństwo – kultura, Warszawa 1977.
N. Elias, Przemiany obyczajów w cywilizacji Zachodu, Warszawa 1980.
Historia życia prywatnego, t. 2-3,Warszawa 1998-1999.
J. S. Bystroń, Dzieje obyczajów w dawnej Polsce. XVI-XVIII wiek, Warszawa 1994.
J. S. Bystroń, Megalomania narodowa, Warszawa 1995.
T. Kostkiewiczowa, Polski wiek świateł. Obszary swoistości, Wrocław 2002.
J. Maciejewski, Dylematy wolności. Zmierzch sarmatyzmu i początki oświecenia w Polsce, Warszawa 1994. A. Wyczański, Szlachta polska XVI wieku, Warszawa;
T. Veblen, Teoria klasy próżniaczej, Warszawa 2001. |
| Dodatkowe informacje: |
Warunkiem skutecznego uczestncitwa w zajęciach jest lektura zalecanych tekstów literackich, zob. zakres tematów. |
