Sylabus przedmiotu

Cel zajęć: Zdobycie przez studentów I roku wstępnych, niezbędnych umiejętności, pozwalających im na samodzielne prowadzenie badań naukowych w ramach nauki, przygotowywanie się do ćwiczeń, efektywne korzystanie z wykładów, opracowywanie referatów itp.

• ćwiczenia przedmiotowe
• konsultacje
• korekta prac
• metoda przewodniego tekstu
• objaśnienie lub wyjaśnienie
• opis
• pokaz
• z użyciem komputera

Tematyka zajęć:

1. Czemu służą zajęcia: Vademecum studiów historycznych?

• Charakterystyka zajęć.
• Omówienie warunków uzyskania zaliczenia.
• Zainteresowania historyczne uczestników zajęć.

1. Co to jest historia i nauka historyczna?

• Etymologia słowa “historia”
• Historia a inne dziedziny nauki.
• Źródła – pośrednicy w docieraniu do przeszłości.
• Obiektywizm i subiektywizm historyczny.
• Odtwarzanie przeszłości czy jej modelowanie?

1. Organizacja nauki historycznej w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem UMCS.

• Państwo polskie a organizacja nauki historycznej.
• Instytucje służące badaniu i upowszechnianiu wiedzy historycznej.
• Organizacja wyższej uczelni.
• Charakterystyka programu studiów historycznych

1. Zasady efektywnego uczenia się.

• Jak przygotowywać się na ćwiczenia?
• Jak najlepiej notować wykłady.
• Jak samodzielnie pracować z książką?
• Czytanie i pamięć, jak je trenować?
• Jak się uczyć do egzaminu?

1. Piśmiennictwo naukowe.

• Zadania piśmiennictwa naukowego.
• Wyróżniki opracowań naukowych.
• Aparat naukowy dzieła.
• Aparat pomocniczy dzieła.
• Prace popularnonaukowe.

1. Zasady pracy ze źródłem historycznym.

• Definicja źródła historycznego.
• Klasyfikacja źródeł.
• Co może być źródłem historycznym?

Zasady krytyki zewnętrznej i wewnętrznej

1. Literatura pomocnicza w warsztacie historyka.

• Encyklopedie, słowniki, herbarze, przewodniki.
• Klasyfikacja wewnętrzna różnych rodzajów literatury pomocniczej.
• Jak szukać i jak korzystać z literatury pomocniczej.
• Przykłady najważniejszych dla historyka opracowań pomocniczych.

1. Bibliografia – szczególny rodzaj pomocy naukowej.

• Czym jest bibliografia?
• Klasyfikacja bibliografii.
• Najważniejsze bibliografie historyczne w Polsce
• Jak sporządzać bibliografię załącznikową.
• Fiszki bibliograficzne.

1. Zasady sporządzania aparatu naukowego opracowania historycznego.

• Fiszki rzeczowe.
• Sporządzanie przypisów i zasady skrótacji.
• Przypisy a bibliografia załącznikowa.

Zasady opracowywania wyników badań historycznych.

• Sporządzanie rozprawek.
• Referat na ćwiczenia i na seminarium.
• Części pracy dyplomowej.

1. Czasopismo historyczne i jego rola w rozwoju nauki.

• Budowa czasopisma naukowego – historycznego.
• Zasady przyjmowania artykułów do druku.
• Recenzje opracowań naukowych w czasopismach.
• Polemiki historyczne.
• Artykuł naukowy – nauka dyskursu historycznego.

1. Metody badawcze w historii.

• Metody badawcze i metody historyczne.
• Fakt dziejowy a rekonstrukcja procesu dziejowego.
• Narzędzia narracji historycznej.
• Argumentacja i retoryka.

1. Biblioteka miejscem pracy historyka.

• System biblioteczny w Polsce.
• Budowa biblioteki – rodzaje czytelni i jak z nich korzystać.
• Katalogi.
• Gdzie szukać pomocy w bibliotece

1. Archiwum, muzeum – zasady korzystania.

• System archiwalny w Polsce.
• Najważniejsze przepisy archiwalne.
• Metoda poszukiwań archiwalnych.

Pomoce naukowe w kwerendzie archiwalnej

1. Etyka w pracy historyka.

• Odpowiedzialność za własną twórczość.
• Kultura wypowiedzi.
• Niebezpieczeństwo emocjonalnego zaangażowania.
• Manipulacje historią.
• Kradzież cudzej własności intelektualnej – plagiat.

• esej
• obecność na zajęciach
• ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność)
• przegląd prac
• zaliczenie praktyczne

Warunki uzyskania zaliczenia:

1. Frekwencja: dozwolona jest jedna nieobecność (z przyczyn nieinteresujących nauczyciela), pozostałe należy zaliczyć indywidualnie na konsultacjach; osoby nieobecne na więcej niż 3 ćwiczeniach nie dostaną zaliczenia.
2. Spełnianie poleceń: przynoszenie na zajęcia zalecanych opracowań i źródeł, wykonywanie zadań “domowych”.
3. Pisemne opracowanie następujących zadań:

a. krytyka zewnętrzna i wewnętrzna dwóch wybranych źródeł historycznych ( patrz ćw. Nr VI)

b. kwerenda bibliograficzna w postaci fiszek na zadany temat (patrz ćw. Nr VIII)

c. recenzja wybranej książki naukowej (patrz ćw. Nr X)

d. rozprawka na temat: Czym jest historia i jak się ją uprawia?

Podręczniki:

Marceli Handelsman, Historyka, Zamość 1921.

Stanisław Kościałkowski, Historyka, Londyn 1956.

Jerzy Topolski, Wprowadzenie do historii, Poznań 2001.

Aleksander Świeżawski, Warsztat naukowy historyka. Wstęp do badań historycznych, Częstochowa 1999.

Marian Pawlak, Jerzy Serczyk, Podstawy badań historycznych, Bydgoszcz 1999.

Benon Miśkiewicz, Wstęp do badań historycznych, Warszawa-Poznań 1985.